دادخواست حصر وراثت

دادخواست حصر وراثت یکی از راه‌های قانونی تقسیم ترکه اموال متوفی بین وراث است. دادخواست حصر وراثت باعث صدور گواهی قانونی از مراجع قضایی می‌شود تا وراث بتوانند اموال متوفی را عادلانه بین خود تقسیم کنند. گواهی صادر شده شامل موارد مختلفی است که از جمله آنها می‌توان به تعداد وراث، مشخصات و نسبت آنها با متوفی اشاره کرد. در صورتی که می‌خواهید در مورد دادخواست حصر وراثت بیشتر بدانید، کافی است تا پایان همراه ما باشید.

اگر برای تنظیم دادخواست و دریافت مشاوره فوری نیاز به بهترین وکیل تنظیم دادخواست در تهران دارید، لطفاً فرم زیر را تکمیل نمایید تا کارشناسان ما جهت هماهنگی و رزرو مشاوره با بهترین وکیل در شمال تهران، با شما تماس بگیرند.

گواهی انحصار وراثت چیست؟

طبق قوانین تعیین شده زمانی که فردی فوت می‌کند، وراث وی می‌توانند اموال او را به شکل غیرارادی و آنی دریافت کنند. برای این که بازماندگان بتوانند در اموال فرد متوفی دخالت و تصرف داشته باشند، باید مشخص شود که ورثه متوفی دقیقا چه کسانی هستند و چه نسبتی با فرد فوت شده دارند. به همین منظور قوانین مختلفی در نظر گرفته شده است که هر نوع تصرف باید در قالب صدور یک گواهی شناسایی باشد.

گواهی حصر وراثت یک گواهی قانونی است که توسط مراجع صالح و به درخواست متقاضی صادر می‌شود. مطابق قانون، مراجع دولتی و رسمی نیز می‌توانند با اعمال دسترسی به سامانه ثبت احوال، از هویت ورثه مطلع شوند و نیازی به صدور گواهی انحصار وراثت نیست اما در این مورد چند ایراد اساسی وجود دارد که می‌تواند آزاردهنده باشد:

• ممکن است فردی رابطه سببی یا نسبی با متوفی داشته باشد اما نام وی در سامانه ثبت احوال به شکل کامل و دقیق ثبت نشده باشد. این موضوع می‌تواند در مورد همسر یا فرزندان صادق باشد لذا استفاده از سامانه ثبت احوال ممکن است با ایرادهایی همراه باشد.
• ممکن است شخصی که به نفع وی وصیت شده است اصلا جزو ورثه متوفی محسوب نشود اما نام وی در گواهی انحصار وراثت وجود داشته باشد.
• در برخی از موارد اموال غیر منقول به وسیله سند عادی فروخته می‌شوند که در این زمان بنگاه‌های معاملات ملکی، دسترسی به سامانه ثبت احوال ندارند.

مراحل درخواست دادخواست حصر وراثت چگونه است؟

در صورتی که بازماندگان بخواهند سهم‌الارث خود را به شکل کامل دریافت کنند، نیاز به ارائه دادخواست حصر وراثت به مراجع صالح دارند. ارائه دادخواست به معنای بررسی منحصر بودن آنها در ارث بردن از مال متوفی است که این امر توسط دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. بدون انجام مراحل انحصار وراثت، وضعیت وراث و چگونه تقسیم مال و ترکه به شکل رسمی مشخص نمی‌شود. افراد برای ارائه دادخواست حصر وراثت باید مراحل زیر را دنبال کنند:

1. تکمیل مدارک مورد نیاز و مراجعه به دفاتر قضایی
2. ثبت نام در سامانه ثنا و ثبت دادخواست با موضوع حصر وراثت
3. مراجعه به شورای حل اختلاف و پیگیری پرونده و رفع نواقص
4. پیگیری درج آگهی در روزنامه
5. صدور گواهی انحصار وراثت

وراث با طی کردن مراحل بالا می‌توانند ضمن ارائه دادخواست حصر وراثت، نسبت به دریافت گواهی‌های لازم برای تقسیم و تصرف اموال فرد متوفی اقدام کنند.

مدارک ارائه دادخواست حصر وراثت چیست؟

افرادی که قصد ارائه دادخواست را دارند باید از قبل یک سری مدارک شناسایی را آماده کنند. برای اقدام به این کار، مدارک مختلف نظیر گواهی فوت، شناسانامه متوفی و ورثه لازم است. در صورتی که فرد قبل از فوت متاهل بوده باشد، ارائه سند ازدواج به همراه اظهارنامه مالیاتی نیز دارای ضرورت است. از دیگر مدارک مهم برای ارائه دادخواست حصر وراثت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گواهی فوت
• شناسنامه و کارت ملی متوفی
• شناسنامه و کارت ملی متقاضی
• شناسنامه و کارت ملی بقیه ورثه
• استشهادیه
• سند ازدواج متوفی
• سند طلاق متوفی
• وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
• گواهی مبنی بر میزان سهم‌الارث از مرجع مذهبی

گواهی از مرجع مذهبی برای افرادی است که جزو اقلیت‌های دینی باشند در غیر این صورت نیازی به آماده کردن این گواهی نیست.

شیوه رسیدگی به دادخواست حصر وراثت چگونه است؟

پس از ارائه دادخواست توسط یکی از وراث، گواهی حصر وراثت طبق انجام تشریفات خاصی در شورای حل اختلاف بررسی شده و صادر می‌شود. دادگاه پس از ملاحظه اسناد ارائه شده، درخواست وراث را یک نوبت در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار یا محلی آگهی می‌کند. پس از گذشت یک ماه، در صورتی که شخص یا اشخاصی به آگهی چاپ شده معترض نباشند، بدون تشکیل جلسه رسیدگی به دادخواست، مراحل انجام شده و گواهی انحصار وراثت با تعیین تعداد وراث، نسبت آنها با متوفی و… صادر می‌شود.

در این گواهی نام اشخاصی که می‌توانند از اموال متوفی، مواردی را به ارث ببرند مشخص شده است. مراحل صدور گواهی حصر وراثت در صورتی که فرد یا افرادی به آگهی منتشر شده در روزنامه اعتراض نداشته باشند در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود.

آثار صدور گواهی انحصار وراثت چیست؟

طبق ماده ۳۷۰ قانون امور حسبی، پس از صدور گواهی انحصار وراثت، افراد و اشخاص مرتبط می‌توانند اموال قابل تقسیم را مطالبه کنند. اموال مزبور بین ورثه و اشخاص ذی‌نفع که حقی در ترکه دارند، مشاع بوده و تصرف در مال مشاع بدون اجازه همه شرکا امکان پذیر نیست. طبق ماده قانونی ۳۷۰، در صورتی که مال غیرمنقول به نام فرد متوفی ثبت شده باشد، با توجه به وجود گواهی انحصار وراثت، ملک و مال ثبت شده به نام وراث و اشخاص ذی‌نفع ثبت و ضبط خواهد شد.

در واقع گواهی انحصار وراثت دارای آثار قانونی است که به افراد این امکان را می‌دهد که بتوانند اموال را به شکل مساوی و عادلانه بین خود تقسیم کنند.

چه کسانی می‌توانند دادخواست حصر وراثت ارائه دهند؟

وراث درجه یک متوفی و افرادی ذی‌نفع که منفعتی در مال فرد دارند می‌توانند درخواست خود را به دادگاه ارائه دهند. در صورتی که تعداد افراد زیاد باشد، نیازی به درخواست همگی آنها وجود ندارد و اقدام یک نفر با امضاء سایر افراد می‌تواند کارگشا باشد. طبق قانون ماد ۲۰ آیین دادرسی دعاوی مرتبط با ترکه متوفی تا زمانی که ترکه تقسیم نشده، در دادگاه محلی قابل رسیدگی است. این موضوع در حالی است که آخرین اقامتگاه فرد متوفی در ایران بوده باشد.
در حال حاضر و با توجه به تغییر قوانین انجام شده، امور مرتبط با دادخواست حصر وراثت در شورای حل اختلاف انجام می‌شود. در واقع یکی از وراث یا افراد ذی‌نفع برای دریافت گواهی انحصار وراثت، با تکمیل مدارک مورد نیاز می‌توانند فرم درخواست خود را به شورای حل اختلاف ارسال کنند.

چه کسانی حق اعتراض به گواهی انحصار وراثت را دارند؟

در صورتی که دادستان تشخیص دهد فرد متوفی بدون وارث است، طبق ماده ۳۶۷ قانون امور حسبی می‌تواند به ارائه دادخواست حصر وراثت اعتراض کند. این موضوع زمانی است که برای محجور، قیم و برای غایب، امین تعیین نشده باشد. دادستان می‌تواند در این شرایط به نام محجور یا غایب، گواهی تصدیق انحصار وراثت صادر کند.

در این بین اشخاص ذی‌نفع نیز می‌توانند به دادخواست حصر وراثت نیز اعتراض کنند. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که نام یکی از وراث متوفی در گواهی صادر شده، ذکر نشده باشد. در این صورت فرد باید با ارائه دلایل مستند نسبت به صدور گواهی مزبور اعتراض کند. مطابق با قوانین امور حسبی، در این شرایط رای دادگاه قابل تجدیدنظرخواهی است تا بررسی‌های بیشتری در این زمینه انجام شود.
افراد برای کاهش مشکلات گواهی دادخواست حصر وراثت می‌توانند در صورت بروز هر گونه مشکل با یک مجموعه حقوقی معتبر صحبت کنند تا بتوانند مشکلات ایجاد شده را در کمترین زمان ممکن مرتفع کنند.

جمع بندی

انحصار وراث یکی از موضوعات قانونی است که طی کردن مراحل دریافت گواهی آن دارای شرایط مخصوص به خود است. افرادی که می‌خواهند دخل و تصرفی در مال متوفی داشته باشند باید به دنبال دادخواست حصر وراثت باشند تا با دریافت گواهی بتوانند اموال موجود را به شکل عادلانه بین خود تقسیم کنند. در این مقاله از وب سایت وکیل پایه یک دادگستری مینا نیسی به شیوه و مراحل دادخواست حصر وراثت پرداخته شده است.

افرادی که تجربه کافی در این زمینه ندارند، برای ارائه دادخواست خود به مراجع صالح می‌توانند از مجموعه‌های حقوقی معتبر بهره‌مند شوند تا بتوانند مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت را در کمترین زمان ممکن دریافت کنند.

اگر به دنبال نمونه دادخواست در هر زمینه‌ای هستید و نمی‌خواهید هزینه زیادی صرف کنید، می‌توانید به بخش نمونه دادخواست مراجعه کنید. در این بخش، انواع دادخواست‌های آماده ما را مشاهده کرده و با کمترین هزینه، دادخواست مورد نظر خود را دانلود و استفاده نمایید.