دعاوی ملکی حقوقی، از جمله انواع دعوای ملکی هستند که بیشترین حجم پرونده‌های حقوقی دادگاه‌ها را تشکیل می‌دهد. قانون‌گذار جهت تمامی دعاوی حقوقی ملکی پیش‌بینی قانونی داشته و در تمامی شرایط مرتبط با دعاوی حقوقی ملکی، قضات با در نظر داشتن قانون اقدام به داوری می‌کنند.
لیست انواع دعاوی ملکی حقوقی
- در مورد الزام به فک رهن و سندهای ضمانتی
- در مورد الزام تنظیم سند رسمی برای املاک مربوطه
- دعاوی مرتبط با الزام به دریافت صورت‌جلسه تفکیکی جهت ساختمان‌هایی که از واحد‌های مستقل و چندگانه برخوردارند.
- دعاوی مرتبط با الزام به اخذ پایان ساخت جهت ساختمان‌هایی که اقدامات ساخت و ساز در خصوص آن‌ها به صورت کامل پایان یافته و توسط کارشناس مورد تایید واقع شده است.
- در مورد ابطال قرارداد جهت مواردی که ایراداتی در مفاد قرارداد منعقد گردیده وجود دارد.
- اخذ و تقاضای مطالبه اجرت المثل
- مسئله فسخ قراردادهایی که به لحاظ قانونی نقص دارند.
- افزایش یا کاهش مقدار اجاره‌بها بر حسب عرف جامعه.
- دعاوی مرتبط با تقاضا و مطالبه سرقفلی و در دست داشتن حق کسب و پیشه
- مسئله تخلیه اماکن تجاری که مشمول مواد قانونی مختص به خود هستند.
- دعاوی مرتبط با تجویز انتقال منافع از فردی به فرد دیگر.
- انواع دعاوی مهم ملکی
در ادامه انواع دعاوی ملکی در نظام حقوقی ایران ارائه می شود. بدیهی است برخی از این دعاوی حقوقی، برخی ثبتی و برخی نیز از نوع دعاوی ملکی کیفری خواهند بود. از سوی دیگر بعضی از این دعاوی به دلیل ماهیت ارتباط دو طرف از جنس دعوای مالک و مستاجر خواهند بود (ترتیب ارائه دلیل خاصی ندارد):
اول- دعوی الزام به فک رهن
در صورتی که ملک شخصی به مناسبتی در رهن قرار گرفته باشد و پس از مدتی علت رهن قرار گرفتن ملک برطرف شده باشد، رهن‌گیرنده ملزم به فک رهن است. اما اگر رهن گیرنده نسبت به خارج نمودن ملک از رهن اقدام ننماید، صاحب ملک می‌تواند نسبت به تقدیم دادخواست الزام به فک رهن اقدام کند. برای آشنایی کامل با مدارک، مراحل و نکات برای آشنایی کامل با مدارک، مراحل و نکات دعوی الزام به فکر رهن به صورن حقوقی، این مطلب را با دقت مطالعه و در بخش نظرات، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دوم- دعوی فروش مال مشاع
در صورت اختلاف میان مالکین ملک مشاع، هر یک از شرکا می‌توانند جهت تعیین تکلیف ملک مشاعی خود به اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک مراجعه نماید و درخواستی پیرامون افراز ملک مشاعی ارائه نماید. اداره مذکور، با ارجاع موضوع به کارشناسان ثبتی و استعلامات مورد نیاز، امکان افراز و یا عدم افراز ملک را بررسی می‌نماید. اگر ملک به تشخیص اداره ثبت قابلیت افراز داشته باشد، اداره ثبت اسناد و املاک در صورت عدم اعتراض هر یک از طرفین نسبت به افراز ملک اقدام می‌نماید. اما اگر ملک به تشخیص اداره ثبت قابلیت افراز نداشته باشد، گواهی عدم افراز ملک را صادر می‌نماید. پس از صدور و قطعیت گواهی عدم افراز توسط اداره ثبت، هر یک از مالکین مشاعی می‌توانند با مراجعه به دادگاه تقاضای صدور دستور فروش ملک مشاع نمایند. این مورد را می تواند یک دعوی ثبتی در نظر گرفت. شما می توانید برای آگاهی از کلیه مدارک، مراحل و نکات کلیدی دعوی فروش مال مشاع به سایت دانوما مراجعه نمایید.
سوم- دعوی خلع ید
دعوای خلع ید در مواردی مطرح می شود که مالک یک مال غیرمنقول (غیرقابل انتقال) با تصرف غیرقانونی ملک خود توسط شخصی مواجه می‌شود و از دادگاه تقاضای رفع تصرف غیرمجاز متصرف را دارد، به صورتی که ملک او را از دست متصرف خارج نموده و تحویل او بدهند. شما می توانید برای آگاهی از کلیه مدارک، مراحل و نکات کلیدی دعوی خلع ید به دانوما مراجعه نمایید.
چهارم- دعوی رفع تصرف عدوانی
دعوی تصرف عدوانی عبارت است از ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست نماید. البته برای طرح این دعوا مدعی (خواهان) باید موضوعاتی را اثبات نماید. در یک ملک مشاعی که شرکا، ملک را در تصرف خود دارند، اگر یک شریک بدون اذن شریک دیگر، اقدام به تصرف کل ملک کند، مورد از مصادیق تصرف عدوانی است. شما می توانید برای آگاهی از گام به گام مراحل و نکات اجرایی و اداری دعوی رفع تصرف عدوانی به دانوما مراجعه نمایید.
پنجم- دعوی مطالبه وجه ودیعه
پس از انقضای مدت اجاره، موجر موظف است مبلغ ودیعه‌ای را که مستأجر به وی داده است مسترد کند. در صورتی که با پایان مدت اجاره و درخواست مستأجر برای باز پس گرفتن مبلغ ودیعه موجر (اجاره دهنده) حاضر به بازگرداندن این مبلغ نباشد، مستأجر می‌تواند دادخواست مطالبۀ وجه ودیعه را مطرح نماید. این مورد یک دعوی مالک و مستاجر است. شما می توانید برای آگاهی از کلیه مدارک، مراحل و نکات کلیدی دعوی مطالبه وجه ودیعه به سایت دانوما مراجعه نمایید.
نکته: بر مبنای قانون آیین دادرسی مدنی، مدت زمان تجدید نظرخواهی برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای افراد مقیم خارج دو ماه از تاریخ ابلاغ حکم است. تجدید نظر از روش های عادی اعتراض به رای دادگاه است.
ششم- دعوی مطالبه اجور معوقه
با انعقاد قرارداد اجاره، پرداخت اجاره‌بها در موعد مقرر ازجمله وظایف مستأجر است. حال اگر مستأجر در موعد مقرر اجاره‌بها را پرداخت نکند، موجر (اجاره دهنده) یا مالک می‌تواند دادخواست مطالبۀ اجور معوقه به دادگاه تقدیم نماید. این مورد یک دعوی مالک و مستاجر است. شما می توانید برای آگاهی از کلیه شیوه اجرایی دعوی مطالبه اجور معوقه به دانوما مراجعه نمایید.
هفتم- دعوی صدور حکم تخلیه یا دستور تخلیه
گر علیرغم انقضای مدت اجاره و عدم تمدید آن، مستأجر از تخلیه ملک خودداری کند، بسته به شرایط و الزامات قرارداد، دو راه حل قانونی پیش روی موجر (مالک) خواهد بود. در صورتی که در قرارداد، شرایط قانون مالک و مستأجر مصوب ۱۳۷۶ رعایت شده باشد با درخواست صدور دستور تخلیه فوری، و در غیر این صورت با دادخواست صدور حکم تخلیه، می تواند به صورت قانونی نسبت به تخلیه ملک اقدام کند. این شرایط عبارتند از اینکه اجارۀ غیررسمی بین موجر (مالک) و مستأجر دارای مدت باشد و به امضای دو شاهد رسیده باشد. این مورد یک دعوی مالک و مستاجر است.
هشتم- دعوی الزام موجر به تعمیرات اساسی
اگر پس از انعقاد قرارداد اجاره یا در طول مدت اجاره، ملک یا به اصطلاح حقوقی عین مستأجره، احتیاج به تعمیرات اساسی پیدا کند، موجر (مالک) موظف است که تعمیرات لازم را انجام دهد. تعمیرات اساسی در مواردی همچون تأسیسات عمدۀ نصب شده در ساختمان است مانند دستگاه‌های حرارتی مرکزی و تهویه، آسانسور، تعویض سیم‌کشی ساختمان و غیره. حال اگر موجر نسبت به انجام تعمیرات اساسی اقدام نکند، مستأجر می‌تواند دادخواست الزام موجر به تعمیرات اساسی ملک را مطرح نماید. این مورد یک دعوی مالک و مستاجر است. شما می توانید برای آگاهی از مدارک و روال اداری الزام موجر به تعمیرات اساسی به دانوما سر بزنید.
نکته: مستأجر بدون حکم دادگاه نمی‌تواند اقدام به تعمیرات اساسی ملک کند. در این صورت نمی‌تواند هزینه‌های تعمیر را از موجر (مالک) مطالبه کند. اگر نیاز به تعمیر ملک به دلیل استفادۀ نادرست و غیرمتعارف مستأجر از ملک باشد، مالک را نمی‌توان به تعمیر ملک، الزام کرد.
نهم- دعوی الزام به تحویل مورد اجاره
موجر (مالک) با انعقاد قرارداد اجاره موظف است که در موعد مقرر، محل اجاره را به مستأجر تحویل دهد. برای نمونه، در اموال غیرمنقول، تحویل کلید ملک به منزلۀ تحویل ملک تلقی می‌شود. حال اگر موجر به این تکلیف خویش عمل ننماید، مستأجر می‌تواند دادخواست الزام به تحویل مورد اجاره را مطرح کند. این مورد یک دعوی مالک و مستاجر است.
دهم- دعوی رفع مزاحمت و ممانعت از حق
دعوای رفع ممانعت از حق، زمانی مطرح می شود که شخصی رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد. به طور ساده این دعوا در شرایطی مطرح می شود که شخصی حق انتفاع از اموالی را به شخص دیگری بخشیده اما بعد از مدتی می خواهد این حق را از او بگیرد. حق انتفاع در واقع حقی است که به موجب آن شخص می‌تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند. از سوی دیگر دعوی رفع مزاحمت بر اموال، دعوایی است که به موجب آن، متصرف مال غیرمنقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می‌نماید که نسبت به تصرفات او مزاحم است، بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد. به عبارت دیگر، مال کماکان در دست خواهان (فرد شاکی) است، اما خوانده در استفاده خواهان از ملک، اخلال جزئی ایجاد کرده است.
